You are currently browsing the tag archive for the ‘εαυτός’ tag.
«Όλοι αναλογίζονται πως θ’ αλλάξουν τον κόσμο,
όμως κανείς δεν αναλογίζεται πως θ’ αλλάξει τον εαυτό του.»
Leon Tolstoy
«Fisherman» του Paul Klee
Κάποτε, πριν καν ο κόσμος πάρει τη σημερινή του μορφή, τους ανθρώπους τους ενοχλούσε ένα παράξενο πνεύμα, το οποίο κατέστρεφε τις στέγες των σπιτιών τους, χαλούσε τα εργαλεία τους και τρυπούσε τα ρούχα τους. Πέρασε λίγος καιρός και οι χωρικοί δεν άντεχαν άλλο, έτσι αποφάσισαν να πάνε στο Θεό-Κοράκι. Όταν τον βρήκαν, είδαν πως ήταν απασχολημένος: δημιουργούσε μια οροσειρά, μήπως και προστατέψει τα φυτά από το βόρειο άνεμο, που δεν άφηνε τίποτα όρθιο. Το Κοράκι δε χάρηκε ιδιαίτερα σαν τους είδε και τους ζήτησε να περιμένουν μέχρι να τελειώσει με τις δουλειές του.
«Δεν μπορούμε να περιμένουμε», είπε ένας άντρας. «Ψάρευα μεσοπέλαγα με τη βάρκα μου κι όλα ήταν γαλήνια, όταν ξαφνικά κάποιος μ’ έριξε στο νερό κι αναποδογύρισε τη βάρκα. Κι εκεί που πίστευα ότι πάει, δεν θα τη γλιτώσω, κάτι με πέταξε πίσω στη βάρκα μου και βρέθηκα μ’ όλα μου τα ψάρια καπέλο.»
«Άκουσες κάτι;», ρώτησε το Κοράκι.
Αυτή τη φορά, μια χορωδία από φωνές προστέθηκε στη φωνή του άντρα. «Κανείς δεν έχει δει κάτι, αλλά έχουμε ακούσει κάτι. Όταν αναποδογύρισε η βάρκα, ένα πνεύμα μονολογούσε «όχι-όχι-όχι» και μόλις βρέθηκα πάλι μέσα στη βάρκα, παρέα με τα ψάρια μου, το ίδιο πνεύμα μουρμουρούσε «ναι-ναι-ναι».»
«Είναι σαν ένα πνεύμα που δεν μπορεί ν’ αποφασίσει τι θέλει», είπε μια γυναίκα. «Αναποδογυρίζει ένα τσουκάλι και ψιθυρίζει «όχι-όχι-όχι» και μετά επιστρέφει το φαγητό στο τσουκάλι λέγοντας «ναι-ναι-ναι». Μας έχει τρελάνει όλους.»
Το Κοράκι αποκρίθηκε: «Δεν είδα, ούτε άκουσα ποτέ το πνεύμα αυτό, αλλά θα έρθω μαζί σας και θα δω τι μπορώ να κάνω.» Οι άνθρωποι συνόδεψαν το Κοράκι στο χωριό τους. Ξαφνικά, το Κοράκι ένιωσε κάτι να του τραβά τα φτερά της κεφαλής του. «Σταμάτα αμέσως, με πονάς.» Όποιος κι αν τον μαδούσε, ευθύς σταμάτησε. Κοίταξε γύρω του, αλλά δεν είδε τίποτε πέρα από μια μεγάλη σκιά στο έδαφος. Κατάλαβε πως επρόκειτο για ένα πνεύμα. Το Κοράκι το ρώτησε: «Ποιος είσαι; Γιατί με μαδάς;»
Το Κοράκι άκουσε ένα σιγανό «ναι-όχι-ναι-όχι-ναι-όχι».
«Μόνο αυτό μπορείς να πεις όλο κι όλο;», ρώτησε το Κοράκι.
Και το πνεύμα απάντησε πάλι «ναι-όχι-ναι-όχι».
Το Κοράκι ξαναρώτησε: «Από που έρχεσαι;»
«Έχω χαθεί», του αποκρίθηκε το πνεύμα.
«Πώς γίνεται αυτό;», επέμεινε το Κοράκι.
«Ποτέ δεν κατάφερα να βρω ένα σχήμα δικό μου», του απάντησε ξανά το πνεύμα. «Όταν ήμουν λύκος πεινούσα. Όταν ήμουν αετός ένιωθα μοναξιά. Μπορείς να με βοηθήσεις; Όλοι οι άλλοι με αποφεύγουν.»
Και το Κοράκι του πρότεινε: «Πώς θα σου φαινόταν να γινόσουν φάλαινα; Θα ήσουν το μεγαλύτερο πλάσμα των ωκεανών. Δεν θα ‘χες παρά ν’ ανοίξεις το στόμα σου για να βρεις τροφή.»
«Ναι-ναι-ναι», είπε το πνεύμα. Το Κοράκι χαμογέλασε, αλλά καθώς ετοιμαζόταν να πραγματοποιήσει την επιθυμία του πνεύματος, αυτό είπε «όχι-όχι-όχι, θα ήταν τόσο κουραστικό να κολυμπώ όλη μέρα.»
Το Κοράκι απάντησε «μα αν ήσουν φάλαινα, θα σου άρεσε να κολυμπάς». Όμως το πνεύμα δε συμφωνούσε με τίποτα να γίνει φάλαινα. Τότε το Κοράκι του πρότεινε να το μεταμορφώσει σε μία όμορφη κοπέλα. Στην αρχή το πνεύμα συμφώνησε και μετά αρνήθηκε. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
«The Realms of the Heart, #1» του Zhu Yi Yong
Ένα από τα αρχέτυπα με τις βαθύτερες ρίζες, ένα αρχέτυπο-αστερισμός εντός της ανθρώπινης ψυχής που τείνει να αναπαρίσταται συλλογικά στη θεατρική σκηνή του κόσμου αυτού, είναι το αρχέτυπο του «τραυματισμένου θεραπευτή». Για να παραθέσουμε μια φράση του Kerenyi, ενός συναδέλφου του Jung, ο οποίος αποσαφήνισε τα χαρακτηριστικά του αρχετύπου, σε ψυχολογικό επίπεδο ο τραυματισμένος θεραπευτής αναφέρεται στην ικανότητα ενός ανθρώπου «να νιώθει οικεία κάθε φορά που βυθίζεται στη σκοτεινιά που προκαλείται από τα διαφορετικά δεινά και παραμένοντας στην κατάσταση αυτή, ν’ ανακαλύπτει σπόρους φωτός κι ανάκαμψης, από τους οποίους – κατά ένα μαγικό τρόπο – γεννιέται ο Ασκληπιός, ο θεραπευτής που προσομοιάζει του ηλίου». Το αρχέτυπο του τραυματισμένου θεραπευτή μας αποκαλύπτει ότι μόνο όταν επιθυμεί κανείς να αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο αυτό που τον έχει πληγώσει, να βιώσει συνειδητά το ανάλογο γεγονός και να προχωρήσει μέσα από αυτό, τότε μπορεί να δεχτεί την ευλογία που εμπεριέχεται σε αυτό. Το να προχωρήσουμε μέσα από το βίωμα του τραύματος, σημαίνει να το εναγκαλιστούμε, να το αποδεχτούμε και να απαντήσουμε καταφατικά στην ύπαρξη αυτού του μυστηριώδους νέου τόπου εντός του εαυτού μας, όπου μας οδηγεί το ίδιο το τραύμα. Υπομένοντάς το, μπορούμε να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να ανασυσταθούν μέσω αυτού. Το τραύμα μας δεν αποτελεί μια στατική κατάσταση, αλλά αντίθετα μία δυναμική διαδικασία, πτυχές της οποίας ξεδιπλώνονται διαρκώς, ώστε μέσω ημών να εκδηλωθεί, να αποκαλυφθεί και να ενσαρκωθεί ως έχει. Έτσι το τραύμα μας διδάσκει κάτι για τους εαυτούς μας. Το να υπομένουμε το τραύμα σημαίνει ότι σαν διασχίσουμε τη διαδικασία μύησης μέχρι την άλλη της πλευρά, δεν θα είμαστε πότε πλέον οι ίδιοι. Διαβαίνοντας τον τόπο του τραύματος βιώνουμε μία αυθεντική εμπειρία θανάτου, καθώς κατά τη διαδικασία αυτή ο παλιός εαυτός μας «πεθαίνει», ενώ ενδέχεται να γεννηθούν νέες, πιο διευρυμένες και ενδυναμωμένες πλευρές του εαυτού μας.
Το να υπομένουμε και να εναγκαλιζόμαστε το τραύμα μας ως [αναπόσπαστο] τμήμα του εαυτού μας είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από το να ελισσόμαστε γύρω του ή να το αποφεύγουμε ή να παραμένουμε κολλημένοι σε αυτό για μια αιωνιότητα, αναπαράγοντας εμμονικά το τραύμα (όντας κυριαρχημένοι από αυτό). Το γεγονός που προκάλεσε το τραύμα αποτελεί ταυτοχρόνως μια καταλυτική, (δυνάμει) θεραπευτική διεργασία, η οποία προαπαιτεί την ενεργή δέσμευσή μας, «παντρεύοντάς μας» έτσι με ένα βαθύτερο επίπεδο της ύπαρξής μας. Η πλησιέστερη συνάδελφος του Jung, η Marie Louise Von Franz, έγραψε πως «ο τραυματισμένος θεραπευτής ΕΙΝΑΙ το αρχέτυπο του Εαυτού [η ολότητά μας, ο Θεός εντός μας] κι αποτελεί το υπόβαθρο κάθε γνήσιας θεραπευτικής διαδικασίας».
Μία συνάντηση με κάθε τι μεγαλύτερο του περιορισμένου εγώ μας, το οποίο ο Jung αποκαλεί Εαυτό, αποτελεί πάντοτε ένα τραυματικό βίωμα για το εγώ. Σε ένα συμβολικό επίπεδο, η κατάσταση αυτή απεικονίζεται από το μυθικό Ιακώβ, ο οποίος επιβιώνει αφού πρώτα χρειαστεί να παλέψει μέχρι το ξημέρωμα με τον άγγελο του Θεού (ο οποίος είναι ξεκάθαρα ο δυνατότερος των δύο) και έχοντας τραυματιστεί στο γοφό από το άγγιγμα του αγγέλου. Το γεγονός του τραυματισμού μας συνιστά μια διαδικασία μύησης, καθώς είναι η αιτία και δυνάμει το αποτέλεσμα «κάτι μεγαλύτερου του εαυτού μας». Την ίδια στιγμή που αυτό το κάτι μεγαλύτερο από εμάς μας τραυματίζει, υπάρχει και κάτι μεγαλύτερο από εμάς που εισέρχεται εντός μας, θέτοντας σε κίνηση μία βαθύτερη δυναμική ψυχικής αναδιοργάνωσης και πιθανού μετασχηματισμού. Στο μύθο, ο άγγελος μετονομάζει τον Ιακώβ σε «Ισραέλ», δηλαδή «αυτός που έχει παλέψει με το Θεό», γεγονός που συμβολίζει την αλλαγή της ταυτότητας του Ιακώβ κατά τη διαδικασία της συνάντησής του με το μέγα ακατανόητο (numinosum). Ο τραυματισμός μας αποτελεί ένα μεταφυσικό γεγονός, καθώς η πηγή του φέρει υπερβατική, αρχετυπικό χαρακτήρα, το οποίο σημαίνει ότι το τραύμα είναι ο τρόπος με τον οποίο ερχόμαστε σε επαφή με το θείο. Η γενεσιουργός αρχή του τραύματος, αλλά ΚΑΙ της ίασης που επισπεύδεται ως αποτέλεσμα του πρώτου, ξεκινά κάπου πέρα από τους εαυτούς μας, καθώς εναπόκειτα σε κάτι πέρα από τις προσωπικές μας δυνατότητες. Ο τραυματισμός μας ενεργοποιεί μία βαθύτερη, υπερβατική διαδικασία πιθανής ίασης και φώτισης, την οποία δεν θα μπορούσαμε να έχουμε θέση σε κίνηση από μόνοι μας.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο Ιακώβ καταρχήν χρειάστηκε να παλέψει με τον άγγελο, διότι αλλιώς θα πέθαινε. Οι αρχετυπικές δυνάμεις, όντας δυνατότερες από εμάς, μας τραυματίζουν και ενεργοποιούνται εντός μας προκαλώντας στην κυριολεξία τον πυρήνα της ύπαρξής μας, αναγκάζοντάς μας να εισέρθουμε σε πιο ενδυναμωμένες πλευρές των εαυτών μας, να συνδεθούμε και εξοικειωθούμε με αυτές, ειδάλλως… Αναφερόμενος σε προσωπικές του εμπειρίες γύρω από το βίωμα αυτού του βαθέως αρχετυπικού μοτίβου, ο Jung έγραψε: «πάλευα με το σκοτεινό άγγελο μέχρι που εξάρθρωσα το γοφό μου. Γιατί αυτός είναι τόσο το φως, όσο κι ο γαλανός ουρανός που έκρυβε από μένα». […]
Μέσω του τραύματός μας συνειδητοποιύμε ότι συμμετέχουμε σε μία διαδικασία διαδραματίζοντας συγκεκριμένο ρόλο, την οποία ο Jung αποκαλεί «το θεϊκό δράμα της ενσάρκωσης», όπου σταματάμε να αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας ως κάτι ξεχωριστό από τους άλλους και εισερχόμαστε – με τον τρόπο που ενδύεται κανείς νέα ρούχα που έχουν προετοιμαστεί ειδικά γι’ αυτόν – σε ένα «καινούργιο» ρόλο, ο οποίος απαιτεί μία περιεκτική και ευρεία αίσθηση ταυτότητας. Συνειδητοποιούμε ότι όλοι μας μοιραζόμαστε και διαδραματίζουμε ρόλους – ο ένας για τον άλλο – στο πλαίσιο μίας βαθύτερης, μυθικής, αρχετυπικής διεργασίας, η οποία μας αποκαλύπτεται καθώς εκδηλώνεται εντός μας. […]
Ο τραυματισμένος θεραπευτής έχει την ικανότητα να θεραπεύσει και να βοηθήσεις τους άλλους (το οποίο παράλληλα του δίνει τη δυνατότητα να θεραπεύσει και να βοηθήσει τον εαυτό του, ξανά και ξανά, με δικαιολογία αυτούς τους φαινομενικούς «άλλους»), μόνο όταν παύει να αγανακτεί, να πικραίνεται ή να νιώθει θύμα του τραυματισμού του, αναγνωρίζοντας ότι το τραύμα αποτελεί ένα ιερό γεγονός, μία αρχετυπική στιγμή, η οποία επιζητά να τους καταστήσει όλους συμμετόχους ενός θεϊκού, αιώνιου συμβάντος.
φσδφσφ
Το τραύμα μας είναι ΤΟ τραύμα
«War Leaf #2 – The Parents» της Käthe Kollwitz
Όπως και στα όνειρα, οι καταστάσεις του εξωτερικού κόσμου καθρεφτίζουν όσα συμβαίνουν βαθιά μέσα μας. Ανάμεσα στη βία που παρατηρούμε να αναπαράγεται στον εξωτερικό κόσμο και την αίσθηση του τραύματος που βιώνουμε εντός μας υφίσταται μία αντιστοιχία η οποία υπερβαίνει το χώρο. Πρόκειται για ένα ολογραφικό σύμπαν, υπό την έννοια ενός ολογράμματος, όπου κάθε μικροσκοπικό τμήμα αυτού του σύμπαντος – όπως για παράδειγμα ο εαυτός μας – εμπεριέχει, ανακλά και εκφράζει το όλον. Ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος αποτελούν ανακλάσεις που καθρεφτίζουν η μία την άλλη, σα να επρόκειτο για διαφορετικές διαστατικές (dimensional), σχεδόν μορφοκλασματικές (fractal) προσεγγίσεις της ίδιας θεμελιώδους δυναμικής. Όλα όσα μας κάνουν να υποφέρουμε σε εσωτερικό επίπεδο, αποτελούν την είσοδο για να σχετιστούμε βαθύτερα με όσα συμβαίνουν στον εξωτερικό κόσμο, εμπλέκοντάς μας με έναν τρόπο που θα μας βοηθήσει να μετριάσουμε τον πόνο τόσο στον εξωτερικό κόσμο, όσο κι εντός μας.
Το να αναγνωρίζουμε με ποιό τρόπο οι προσωπικές μας δοκιμασίες αποτελούν μια προσωποιημένη ανάκλαση ή ενσάρκωση του συλλογικού πόνου που διαπερνά ολόκληρο το πεδίο της συνειδητότητας, επιδρά μεταμορφωτικά και θεραπευτικά. Το προσωπικό μας τραύμα αποτελεί – σε μία συμπυκνωμένη και αποκρυσταλλωμένη μορφή – το αποτύπωμα και την υπογραφή του συλλογικού τραύματος, στο οποίο εμπλεκόμαστε και συμμετέχουμε όλοι. Όταν σταματήσουμε να παθολογικοποιούμε τους εαυτούς μας, επαναπλαισιώνοντας τις προσωπικές μας συγκρούσεις, τα προβλήματα και τα τραύματά μας ως τμήμα ενός ευρύτερου διαπροσωπικού μοτίβου, το οποίο εμπεριέχει το παγκόσμιο πεδίο της ανθρώπινης εμπειρίας, θα νιώσουμε απελευθερωμένοι και θεραπευμένοι. Οι εξωτερικές, προσωποποιημένες επιφάσεις του τραύματός μας αποτελούν την καθορισμένη μορφή δια της οποίας τα υποβόσκοντα, αέναα μυθολογικά μοτίβα ενσαρκώνονται εντός του γραμμικού χρόνου και καθίστανται αισθητά στην προσωπική μας ζωή. Μοιάζουμε με ψυχικά όργανα, όπου το κάθε ένα ξεχωριστά «διεργάζεται» κάθε άλυτη, ασυνείδητη σκιά και τραύμα του συλλογικού πεδίου. Κάθε ένας και κάθε μία από εμάς καθρεφτίζει, δημιουργεί και διαμορφώνεται ταυτοχρόνως από όλα όσα συμβαίνουν σε αυτό ακριβώς το σύμπαν όπου βρισκόμαστε ενσωματωμένοι και του οποίου αποτελούμε έκφραση. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Και κάποιος άντρας είπε, Μίλησέ μας για την Αυτογνωσία.
Κι εκείνος απάντησε λέγοντας:
Οι καρδιές σας γνωρίζουν σιωπηλά τα μυστικά των ημερών και των νυχτών.
Αλλά τ’ αυτιά σας διψούν για τον ήχο της γνώσης της καρδιάς σας.
Θέλετε να γνωρίσετε με λόγια αυτό που γνωρίζατε από πάντα στη σκέψη.
Θέλετε ν’ αγγίξετε με τα δάχτυλά σας το γυμνό σώμα των ονείρων σας.
Και είναι καλό που το θέλετε.
Το κρυφό πηγάδι της ψυχής σας πρέπει να αναβλύσει και να τρέξει κελαρύζοντας προς τη θάλασσα.
Και ο θησαυρός του άπειρου βάθους σας πρέπει να αποκαλυφθεί στα μάτια σας.
Δεν πρέπει όμως να υπάρχουν ζυγαριές για να ζυγίζουν τον άγνωστο θησαυρό σας. Και μη μετράτε τα βάθη της γνώσης σας με το βυθομετρικό κοντάρι ή το σχοινί.
Γιατί ο εαυτός είναι μια θάλασσα απεριόριστη και άμετρη.
Μη λέτε, «Βρήκα την αλήθεια», αλλά να λέτε, «Βρήκα μιαν αλήθεια».
Μη λέτε, «Βρήκα το μονοπάτι της ψυχής», αλλά να λέτε, «Συνάντησα την ψυχή που περπατούσε στο μονοπάτι μου».
Γιατί η ψυχή περπατά πάνω σ’ όλα τα μονοπάτια.
Η ψυχή δεν περπατά πάνω σε μια γραμμή, ούτε μεγαλώνει σαν καλάμι.
Η ψυχή ξεδιπλώνεται, όπως ο λωτός με τα αναρίθμητα πέταλα.
Khalil Gibran
ή αλλιώς: γνωρίζοντας τη γειτονιά μέσα απ’ τον εαυτό μας, τον εαυτό μας μέσα από τη γειτονιά
Αλήθεια, πώς θα βιώναμε τη σχέση με το φυσικό ή αστικό μας περιβάλλον, εάν μπορούσαμε ανά πάσα στιγμή να αναγνωρίσουμε μία πλευρά του εαυτού μας στην αλληλεπίδραση μαζί του; Εάν ο δρόμος, το κτίριο, το χώμα ή η άσφαλτος αποτελούσαν τμήματα μιας εσωτερικής γεωγραφίας, όπου το καθένα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, όπως οι καρδιά ή οι πνεύμονές μας; Κι αντίστροφα…
Πρόκειται για ένα βιωματικό σεμινάριο εμψύχωσης όπου αξιοποιούμε την τέχνη για να εξερευνήσουμε τον εαυτό μας σε σχέση με τον τόπο, εστιάζοντας στην ευρύτερη γειτονιά του Συνεργατικού Καφενείου στην Ακαδημία Πλάτωνος και την ιδιαίτερη γεωγραφία που σχηματίζουν τα χαρακτηριστικά της.
(Σύντομα και με ελληνικούς υποτίτλους…)
Πολιορκούμεθα λοιπόν
Πολιορκούμεθα από ποιον
Από σένα κι από μένα απ’ τον τάδε και τον δείνα
Πολιορκούμεθα στενά
Από σύνορα, τελωνεία, ελέγχους διαβατηρίων, την Ιντερπόλ, τη στρατιωτική
Αστυνομία, τα τανκς, τη ρητορεία, τη βλακεία,
Απ’ τα παράσημα, τις στολές, τους εκφωνηθέντας λόγους
Τις υποσχέσεις, τις ψευτιές, την κουτοπονηριά
Τη δήθεν αγανάκτηση των ιθυνόντων, την υποκρισία
Την τηλεόραση, τη ραδιοφωνία, τα σαπούνια, τ’ απορρυπαντικά
Τις διαφημίσεις, τον τουρισμό, τα οργανωμένα ταξίδια, τις κρουαζιέρες
Τις γκαζιέρες, τα ψυγεία, τις κατασκηνώσεις, τους προσκόπους,
Τ’ άρθρα για την εκπαίδευση, την πολυκοσμία, τη σκόνη, τις ποιητικές συλλογές
Την έλλειψη ύδατος, τα λιπάσματα, τα νεύρα, την κακή χώνεψη, τη φαλάκρα,
Τους εφοπλιστές, το ποδόσφαιρο, τα λεωφορεία, την ακρίβεια, τις παθήσεις
Της σπονδυλικής στήλης, τη γραφειοκρατία, την καθυστέρηση, τις διαβεβαιώσεις,
Τις κριτικές, την εκκλησία, τα βασανιστήρια, τους καιροσκόπους,
Την υποψία, τους κατατρεγμούς, το φόβο, τη θρασύτητα, τους διαγωνισμούς
Καλλονής, την έλλειψη χρημάτων, την έλλειψη δικαιωμάτων, πολιορκούμεθα από τους βάναυσους
Τους άναρθρους, από τις μαύρες σκέψεις μας. Από τον εαυτό μας
Κι απ’ ό,τι άλλο βάλει ο νους σας πολιορκούμεθα στενά.
Με ελληνικούς υποτίτλους εδώ.
Ζω παράλληλες ιστορίες. Η διεργασία της δημιουργίας μιας απεικόνισης αποκαλύπτει ότι η ζωή αποτελείται από μια σειρά πολλαπλών, αλληλοεπικαλυπτόμενων πραγματικοτήτων, που ενώ διαφοροποιούνται η μία από την άλλη την ίδια στιγμή συνυφαίνονται. Η συνείδηση τείνει να περιορίζει την αντίληψή μου, καθώς προσπαθώ να διαγράψω κάθε φαινομενικά ασυναφή λεπτομέρεια. Όμως ο πυθμένας του ποταμού της ζωής είναι γόνιμος και πολυπρόσωπος. Δύσκολο να κατανοήσεις την επαλληλότητα αυτών των πραγματικοτήτων.
Αναδύονται εικόνες. Δημιουργώ μια μάσκα για ένα κοκκαλιάρικο πρόσωπο, στο πλαίσιο μιας προηγούμενες σειράς τεράτων. Επί της ουσίας δεν είμαι εγώ εκείνη που αποφασίζει να φτιάξει τη μάσκα, αλλά είναι μάλλον η ίδια μάσκα που αποφασίζει να δημιουργηθεί. Καθώς ξαναδιαβάζω τις σημειώσεις μου παρατηρώ ότι τα πρώτα σκίτσα της πρωτοεμφανίστηκαν πριν ένα χρόνο. Τί να σημαίνει η επώαση αυτής της απεικόνισης; […]
Αναλογίζομαι τη διεργασία της δημιουργίας μιας απεικόνισης. Οι απεικονίσεις απορροφούν την αγωνία που νιώθω, αντιστέκονται στις ερμηνείες μου, με ταξιδεύουν σε τόπους. Αρχικά φαίνεται ν’ αναζητώ μια μεταφορά και μόλις αναδυθεί κάτι ισχυρό, ξεκινά η επούλωση [του τραύματος]. Μερικές φορές η μεταφορά είναι αποσπασματική, ένα περιορισμένο μορφολογικό κατασκεύασμα εντός μου [gestalt], το οποίο με το χρόνο γίνεται όλο και σημαντικότερο. Όπως αυτή η κοκκαλιάρικη μάσκα. Αρχικά ήταν μόνο ένα σκίτσο. Τώρα, ένα χρόνο μετά, αποτελεί ένα τρισδιάστατο αντικείμενο που μπορώ να το σηκώσω και να το κρατήσω στα χέρια μου. Δεν μπορώ παρά να του επιτρέψω να είναι, αναγνωρίζοντας ότι εγώ το δημιούργησα και σε εμένα απευθύνεται, εμπιστευόμενη πως θα έρθει η στιγμή που θα μάθω το λόγο ύπαρξής του.
Παρατηρώ ότι οι απεικονίσεις τείνουν να επαναλαμβάνονται, διαποτίζοντας τη ζωή μου. Το κόλπο είναι να κρατάς την επίγνωση της απεικόνισης δίχως να βιάζεσαι να κατανοήσεις το συμβολισμό της ή να τον αποχωριστείς πρόωρα. Αλλιώς η εικόνα ξεθωριάζει, χάνεται, περνά στη σφαίρα του ανείπωτου μέχρι να ξαναεμφανιστεί ελαφρά παραλλαγμένη, με αφορμή συγκεκριμένα γεγονότα ή εξαιτίας άλλων αγνώστων παραγόντων. […]
Κάθε φορά που επεξεργαζόμαστε κάτι σε βάθος, οι απεικονίσεις μας μεταφέρουν πίσω-μπρος, ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, τον εαυτό μας και τους άλλους, το προσωπικό και το αρχετυπικό. Αποκτάμε ενόραση ως προς τη ζωή μας κι επίσης, αν πλησιάσουμε ακόμα πιο κοντά, αποκτάμε πρόσβαση στο ευρύτερο πλαίσιο που ορίζουν ο χρόνος, ο τόπος και η πολιτική. [Έτσι] ο πατέρας μου είναι ο πραγματικός μου πατέρας και την ίδια στιγμή εκπροσωπεί τη μυθική φιγούρα του πατέρα εντός της κουλτούρας μας, όπου οι πατριαρχικές αξίες υπαγορεύουν ότι η αδυναμία δε γίνεται αποδεκτή στους άντρες. Ο λόγος που τα επεξεργάζομαι όλα αυτά εντός μου, είναι επειδή η ευρύτερη διάρθρωση των αξιών ενός πολιτισμού θα μετατοπιστούν σταδιακά εφόσον τα ίδια τα άτομα εκτελέσουν το δύσκολο έργο της προσωπικής τους αλλαγής. Η μετακίνηση από ένα ιεραρχικό κοινωνικό μοντέλο σε ένα καθεστώς ισονομίας και ισότητας δεν μπορεί να επιτευχθεί αποκλειστικά μέσω νομοθεσίας. Η αλλαγή πρέπει να λάβει χώρα εντός της καρδιάς και του νου των ατόμων. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
«Σκύλος που Κοιμάται» Gerrit Dou, 1650
Κάποτε κάπου μακρυά υπήρχε ένας ναός με χίλιους καθρέφτες. Μια μέρα – εντελώς τυχαία – ένας σκύλος βρήκε την πύλη ανοιχτή και μπήκε μέσα. Οι σκύλοι δε γνωρίζουν πολλά από καθρέφτες κι έτσι ο σκύλος της ιστορίας μας φοβήθηκε πως τον είχαν περικυκλώσει χίλιοι σκύλοι. Μόλις τους γρύλισε, του γρύλισαν κι αυτοί. Κι όταν τους έδειξε τα δόντια του, βρέθηκε με τη σειρά του περικυκλωμένος από χίλιους σκύλους που τώρα του έδειχναν κι αυτοί τα δικά τους δόντια. Το ‘βαλε στα πόδια τρομοκρατημένος κι έτρεξε μακρυά όσο πιο γρήγορα μπορούσε. «Δεν θα ξανάρθω ποτέ πια εδώ», μουρμούρισε στον εαυτό του. «Τι απαίσιο μέρος ο κόσμος!»Έζησε λοιπόν μονάχος την υπόλοιπη ζωή του.
Πέρασε καιρός. Και μία μέρα ένας δεύτερος σκύλος περνούσε μπροστά από το ναό, πρόσεξε την ανοιχτή πύλη κι όντας περίεργος από τη φύση του την έσπρωξε λίγο με τη μουσούδα του και χώθηκε στο ναό. Καθρέφτες δεν είχε ξαναδεί στη ζωή του κι έξαφνα συνειδητοποίησε πως βρισκόταν περικυκλωμένος από χίλιους σκύλους. [Ούτε έναν λιγότερο!] Τους κούνησε την ουρά του κι αμέσως κούνησαν κι αυτοί τις δικές τους. Χάρηκε λοιπόν πολύ κι αποφάσισε από δω και μπρος να ζει στο ναό, να έχει συντροφιά. Έτσι κι έκανε. Και μέχρι να έρθει η ώρα του να πεθάνει, πίστευε πως ο κόσμος είναι πράγματι ένα θαυμάσιο μέρος και κάθε σκύλος ένας πιθανός σύμμαχος.
(Ιαπωνέζικο λαϊκό παραμύθι)
ΒΙΝΤΕΟ: Οι ζωντανές γέφυρες
Στα Μεγκαλάια, μια περιοχή που βρίσκεται κυριολεκτικά μέσα στα σύννεφα, η μετακίνηση είναι μια δύσκολη υπόθεση. Για αυτό τον λόγο, εδώ και εκατοντάδες χρόνια οι κάτοικοι φυτεύουν και μεγαλώνουν τις δικές τους «ζωντανές» γέφυρες.
ΠΗΓΗ: videoman.gr
Βλέποντας εικόνες από έναν άλλο κόσμο, μια άλλη γονιά της γης…
… αναρωτιέμαι τι διαφορά θα μας έκανε αλλάζαμε τρόπο αντίληψης του ορίου της ανθρώπινης ζωής – ως γνώμονα για τις πράξεις μας. Αν βλέπαμε – και δρούσαμε – με μια διαγενεακή ματιά. Θα μας ανακούφιζε το γεγονός ότι ένας άλλος τρόπος ζωής θα πάρει πολλές γενιές να ολοκληρωθεί, αλλά μπορούμε να τον γευτούμε στο ‘εδώ & τώρα’ αν γίνουμε μέρος του χτισίματός του; Θα χτίζαμε πάσης φύσης ‘ζωνταντές γέφυρες’ μαζί με νεότερες γενιές – φυσικούς κληρονόμους μας, χωρίς μια αίσθηση ματαιότητας άραγε;
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά θα βρείτε εδώ.
Γιατί χρειαζόμαστε μια καταστροφή για να προχωρήσουμε; Όχι παρακάτω – αυτό συμβαίνει ούτως ή άλλως, εκούσια ή ακούσια – αλλά διαφορετικά, αλλιώτικα, πέρα από το συνηθισμένο μας τρόπο, ακολουθώντας τα όνειρά μας, οτιδήποτε θεωρούμε δίκαιο, ωραίο, απροσδόκητο. Γιατί χρειαζόμαστε μια κρίση, ένα τέρας, έναν δράκο;
Ίσως επειδή, οι φιγούρες που μας φοβίζουν και άρα οι ανάλογοι συμβολισμοί, μας επιτρέπουν μια αναπόφευκτη αναμέτρηση με τον εαυτό μας. «Αφού δεν γινόταν αλλιώς, αναγκάστηκα…» Ναι, κι έτσι αλλάζουν τα πράγματα, αλλά δίχως ευθύνη. Λόγω εξωτερικών συνθηκών. Και ίσως, αυτό που μας τρομάζει περισσότερο να μην είναι τόσο οι αλλαγές που προκύπτουν λόγω εξωτερικών παραγόντων, όσο οι αλλαγές που καλούμαστε να στηρίξουμε σε εσωτερικό επίπεδο «εν αιθρία», δίχως να συντελείται μια αδιανόητη καταστροφή, δίχως να είμαστε αναγκασμένοι να διαβούμε στενά περάσματα όπου παραμονεύουν η Σκύλα και η Χάρυβδη, δίχως κανέναν απολύτως προφανή λόγο. Έτσι. Επειδή είμαστε. Επειδή ζούμε.
Η συγγραφέας και κριτικός της κουλτούρας bell hooks έχει αφιερώσει τη ζωή της στην ανακάλυψη της αληθινής φύσης της αγάπης. Για την bell, η αγάπη αλλά και η τέχνη της ίασης αποτελούν πράξεις πολιτικής αντίστασης.
Τη συνέντευξη που ακολουθεί πήρε η juniper glass. Πρόκειται για ένα απόσπασμα από το περιοδικό print.
Την bell hooks τη συναρπάζει η έννοια της αγάπης. Εδώ και χρόνια, προσπαθεί να αναλύσει το νόημά της ακολουθώντας κάθε πιθανή κατεύθυνση και κατά τη διάρκεια αυτής της πορείας αναζήτησης, έχει ανακαλύψει μία αντίφαση ως προς τον τρόπο που κατανοούμε το τι σημαίνει αγάπη.
Μέσα από τους ρόλους της συγγραφέως, καθηγήτριας και κριτικού σε θέματα κουλτούρας, η bell hooks είναι ευρύτερα γνωστή για μία συγκεκριμένη πτυχή του έργου της, η οποία αφορά την εξέταση των συστημάτων κυριαρχίας – και ειδικότερα του ρατσισμού και της πατριαρχίας – και πως μπορεί κανείς να τα υπερνικήσει. Ως τώρα έχει εκδόσει πάνω από 20 βιβλία, μεταξύ άλλων: «Talking Back – Thinking Feminist, Thinking Black», «Killing Rage – Ending Racism» και «Where We Stand – Class Matters». Η hooks αναφέρει ότι το να αποκαλύπτει και να κατονομάζει μορφές καταπίεσης της κοινωνίας μας αποτελεί μια προέκταση της εκ γενετής περιέργειάς της για το νόημα της αγάπης και της επιθυμίας της να βλέπει την αγάπη να εκδηλώνεται.
«Η πιο συνηθισμένη, ίσως, από τις λανθασμένες υποθέσεις μας ως προς την αγάπη, αφορά την αντίληψη ότι κανείς δεν πρόκειται να μας θέσει δοκιμασίες ή ότι θα παραμείνουμε ίδιοι», έγραψε κάποτε στο βουδιστικό περιοδικό Shambhala Sun. «Κάθε φορά που γράφω κείμενα κοινωνικής και πολιτισμικής κριτικής που προκαλούν, οι αναγνώστες καλούνται ν’ αναπτύξουν τη σκέψη τους, να σκεφτούν πέρα από τα προκαθορισμένα πρότυπα και κατά τη γνώμη μου αυτή η πράξη αποτελεί μια έμπρακτη μορφή αγάπης. Ενώ μπορεί να τους προκαλεί, να τους ενοχλεί ή και ορισμένες φορές να τους προκαλεί φόβο ή να τους εξοργίζει, για μένα η αγάπη αποτελεί πάντοτε την αφετηρία και την κατάληξη.»
Με την hooks συνομιλήσαμε τηλεφωνικά, ενώ βρισκόταν στο Τορόντο για μία διάλεξη. Η ιδέα μίας κουβέντας που θα περιστρέφεται γύρω από την έννοια της ίασης την ενθουσίασε. […]
juniper glass Τί ορισμό θα έδινες στην αγάπη;
bell hooks Η αγάπη αποτελεί ένα συνδυασμό έξι συστατικών: φροντίδας, δέσμευσης, γνώσης, ευθύνης, σεβασμού κι εμπιστοσύνης. Έχω συνειδητοποιήσει ότι πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι σημαίνει αγάπη κι έτσι σκέφτηκα, ορίστε, ιδού έξι συστατικά της στοιχεία κι όσο βιώνετε την καθημερινότητά σας μπορείτε να αναρωτιέστε: με ποιό τρόπο οι πράξεις μου αυτή τη στιγμή εμπεριέχουν αυτά τα 6 στοιχεία;
Θα έδινα έμφαση σε ένα σημείο κυρίως. Η αγάπη αποτελείται από το συνδυασμό αυτών των έξι συστατικών, διότι υπάρχουν πολλοί ανάμεσά μας που βιώνουν μόνο ορισμένα από αυτά τα συστατικά στην καθημερινότητά τους – μπορεί για παράδειγμα κάποιος να μας φροντίζει με ιδιαίτερη φροντίδα, αλλά παρόλα αυτά να μην του έχουμε εμπιστοσύνη. Αυτό που εγώ προσωπικά θεωρώ σημαντικό σε ορισμούς σαν τον παραπάνω, είναι ότι υποβοηθούν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, καθώς τους δεσμεύει στο να ασκούν την αγάπη με έμπρακτο τρόπο.
jg Ποιά είναι η σχέση ανάμεσα στην ίαση και την αγάπη;
bh Λοιπόν, νομίζω ότι κάθε μορφή ίασης αποτελεί ένα έργο αγάπης, καθώς ένα από τα συμφραζόμενα της ίασης είναι η επιθυμία για πρόοδο. Επιδιώκουμε να εμπλέξουμε τον οργανισμό με τέτοιο τρόπο που θα επιτρέψει στον άνθρωπο να δυναμώσει. Κάθε τόσο πιάνω τον εαυτό μου να λέει στους άλλους ανθρώπους, πως η επιθυμία μου για το υπόλοιπο της ζωής μου θα ήταν η εργασία μου στο σύνολό της να αφορά ζητήματα ίασης. Θέλω να γιατρέψουμε τον άνθρωπο. Και το προσωπικό μου ενδιαφέρον αφορά το συνδυασμό των πρακτικών ίασης με τις πρακτικές πολιτικής αντίστασης.
jg Τί είναι αυτό που χρήζει ίασης; Η καρδιά, ο νους, το πνεύμα;
bh Για πολλούς από εμάς ίαση σημαίνει μια στροφή προς το βουδισμό ή για πολλούς αφροαμερικανούς προς τις θρησκευτικές πρακτικές των Yoruba, διότι κάθε μορφή ίασης οφείλει να εμπεριέχει τον εαυτό στο σύνολό του και όχι θρυμματισμένες, διαλυμμένες ή ψεύτικες εκδοχές του. Δεν μιλάμε όμως για μια μορφή ίασης που θα προσανατολίζεται στην τελειότητα. Δεν αναφερόμαστε σε ένα ολιστικό όραμα το οποίο επιδιώκει να μας θεραπεύσει σε κάθε επίπεδο. Αναφερόμαστε στην αποδοχή αυτού που είμαστε, το οποίο στην ουσία του, παραμένει κάτι το ακέραιο, παρά τα ελαττώματά μας και τα τραύματα που φέρει ο καθένας μας. Και πρόκειται για μια μορφή αποδοχής που συμπεριλαμβάνει τόσο τα ψεγάδια μας όσο και τα τραύματά μας, αλλά και τον ίδιο τον πόνο.
Νομίζω πως στο Δυτικό κόσμο ιδιαίτερα, αλλά και στις ΗΠΑ ειδικότερα, οι άνθρωποι έχουν την άποψη ότι κάθε μορφή ίασης οφείλει να σε ελευθερώνει από τον πόνο. Η οποία διαφέρει από αντιλήψεις ίασης που υποστηρίζουν ότι είναι απαραίτητο να αποκαταστήσει κανείς μία εσωτερική αίσθηση ισορροπίας που μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε τον πόνο με τρόπο που καθιστά την ανάρρωσή μας εφικτή. Έτσι, ο πόνος δεν αντιμετωπίζεται σαν εχθρός, αλλά σαν ένα σημείο [στο χρόνο] που προσφέρει διαφορετικές πιθανότητες και επιτρέπει το μετασχηματισμό.
Πιστεύω ότι ένα τέτοιο όραμα είναι δύσκολο να επιβιώσει σε μία κουλτούρα που διαρκώς προσφέρει στους ανθρώπους ένα σωρό φάρμακα που υπόσχονται να εξαφανίσουν τον πόνο. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ο Αυλητής του Χάμελιν, σε εικονογράφηση του Patrick Hiatt
Όταν οι κάτοικοι του Χάμελιν αρνήθηκαν να πληρώσουν το ποσό που είχαν υποσχεθεί στον αυλητή, ο τελευταίος οδήγησε τα παιδιά του χωριού μακρυά μαγεύοντάς τα με τη μουσική του. Πρόκειται για ένα κομβικό σημείο αυτής της γνώριμης ιστορίας καθώς μας παρέχει τη δυνατότητα βαθύτερης γνώσης. Πρόκειται ταυτοχρόνως για ένα σχόλιο ως προς τις κοινωνικές αξίες, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα οικογενειακής τραγωδίας, αλλά και μία περιγραφή προσωπικής ψυχολογίας. Τα λαϊκά παραμύθια αποτελούν μια μορφή λογοτεχνίας που παρέχει συμπυκνωμένη γνώση, όπου με κάθε ανάγνωση αποκτά κανείς πρόσβαση σε όλο και περισσότερη πληροφορία. Αναστοχαζόμενοι τις ιστορίες που ακούσαμε κατά την παιδική μας ηλικία, μπορούμε να μάθουμε πολλά. Το πιο πιθανό είναι ότι μαγικοί χαρακτήρες όπως ο Αυλητής του Χάμελιν, ο βάτραχος που μιλά και η νεράιδα-νονά θα παραμείνουν στη μνήμη μας για μια ολόκληρη ζωή. Οι περιπέτειες που περιγράφονται στις ιστορίες αυτές συχνά αντανακλούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στις δικές μας διαδρομές στη ζωή. Ακούγοντας κανείς παραμύθια ανακαλύπτει πλούσια, βαθιά γνώση κάτω από την επιφάνεια. Αποτελούν ξεκάθαρα κάτι παραπάνω από μια απλή μορφή ψυχαγωγίας για παιδιά. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ένας δάσκαλος του ζεν κι ο μαθητής του κάθονταν στο χώμα, παρακολουθώντας τα πουλιά που κούρνιαζαν στα κλαδιά του κοντινότερου δέντρου.
«Κοίτα πόσο χαρούμενα είναι τα πουλιά στο δέντρο!» είπε ο δάσκαλος.
«Δεν είσαι πουλί», απάντησε ο μαθητής. «Πώς μπορείς να ξέρεις αν τα πουλιά στο δέντρο είναι χαρούμενα ή όχι;»
«Κι εσύ δεν είσαι εγώ» του αποκρίθηκε ο δάσκαλος. «Πώς γίνεται να ξέρεις τί γνωρίζω και τί δε γνωρίζω εγώ;»
Πηγή: David Bell (2002) ZENISMS: LAUGHTER ON THE PATH TO ENLIGHTENMENT, Lothian Books, Melbourne – Australia.
Μερικές φορές αναζητούμε κατεύθυνση έξω από εμάς. Κι όμως: ο δρόμος, η γειτονιά, ένας πλάτανος, αγριόχορτα, το φεγγάρι κι ο ήλιος, τα κύματα της θάλασσας βρίσκονται εντός μας.
Δοκιμάστε την παρακάτω άσκηση:
- Τυπώστε την παραπάνω εικόνα.
- Παρατηρήστε την προσεχτικά.
- Διαλέξτε ένα σημείο που έλκει τη ματιά σας, σημειώστε το με ένα μαρκαδόρο και ονομάστε το – σα να είσαστε χαρτογράφοι μπροστά σε μία άγνωστη… γεωγραφία.
- Τώρα αφήστε το μαρκαδόρο σας να διολισθήσει στο χαρτί, επιτρέποντας στο χέρι σας ν’ ακολουθήσει ελεύθερη πορεία και τροχιά. Επί της ζωγραφιάς θα σχηματιστεί μία γραμμή: κατσαρή, κυματιστή, ευθεία, τεθλασμένη, στραβή, «απερίγραπτη».
- Ποιά σημεία της ζωγραφιάς διατρέχει η γραμμή αυτή;
- Αν ήταν τόποι πως θα λέγονταν;
- Αν είχατε να ταξιδέψετε από τον έναν τόπο στον άλλο, ξεκινώντας από το πρώτο σημείο και καταλήγοντας στο τελευταίο, τί είδους ιστορία, αφήγηση, βίωμα θα γεννιόταν;
- Τι διηγείται… το αφήγημά σας για εσάς;
- Καλή πορεία!!!
(Την ιστορία σας μπορείτε να τη γράψετε, αλλά μπορείτε και απλώς να τη θυμάστε…)
annavou1
bediryes
dracoalbus
ίριδα
anni
theovran
vimavima
ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΕΣ ΚΙ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ 