essay_Joanna_Macy_great_turning_heroΤη συνέντευξη που ακολουθεί (ή μάλλον το απόσπασμα της συνέντευξης αυτής), έλαβε ο John Malkin από την οικοφιλόσοφο και ακτιβίστρια Joanna Macy. Ο αρχικός της τίτλος είναι «Επανάσταση!». Η Macy, μεταξύ άλλων οικοφιλοσόφων, έχει αναφερθεί εκτεταμμένα στην ιδέα της Μεγάλης Καμπής, η οποία περιγράφει μια περίοδο μετάβασης από τη Βιομηχανική Επανάσταση (και τα ανάλογα κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά συστήματα που τη συνόδεψαν και τη συνοδεύουν μέχρι σήμερα) σε έναν τρόπο ζωής που θα υποστηρίζει τη Βιωσιμότητα.

[…] Joanna: Είμαι τόσο χαρούμενη που ξεκινάμε έτσι, διότι η έννοια της Μεγάλης Καμπής βοήθησε πολύ τόσο εμένα, όσο και άλλους συναδέλφους απ’ όλο τον κόσμο, ειδικά τη στιγμή εκείνη που σε ένα επιφανειακό επίπεδο των πραγμάτων, τα άσχημα νέα και τα εμπόδια φαίνονταν να πληθαίνουν. Οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι υπονομεύονται, οι πολεμικές παρεμβάσεις επιβραβεύονται, ενώ οι προληπτικοί πόλεμοι βρίσκονται σε ημερήσια διάταξη.

Δάσκαλοί μου υπήρξαν πολλοί μεγάλοι στοχαστές της εποχής μας. Αντιλαμβάνονται ότι βρισκόμαστε στη μέση μιας επανάστασης, τόσο σημαντικής σε μέγεθος όσο και οι άλλες δύο που προηγήθηκαν αυτής. Η μία ήταν η αγροτική επανάσταση, η οποία διάρκεσε αιώνες και η άλλη – που ακολούθησε αργότερα – ήταν η βιομηχανική επανάσταση, η οποία συντελέστηκε σε γρηγορότερους ρυθμούς. Τώρα, τις επανάστασεις αυτές ακολουθεί η τρέχουσα.

John: Για ποιό λόγο θεωρείς την τρέχουσα επανάσταση αναπόφευκτη;

Joanna: Είναι αναπόφευκτη επειδή η ανάπτυξη της βιομηχανικής κοινωνίας δεν είναι βιώσιμη. Βρισκόμαστε ήδη σε μια κατάσταση υπέρβασης, όπως λέμε όταν αναφερόμαστε σε συστήματα. Ή αλλιώς, πρόκειται για ένα «σύστημα ανισορροπίας», όπου έχουμε ήδη υπερβεί τα όρια ανανέωσης των πόρων μας και έχουμε ήδη υπερβεί την ικανότητα απορρόφησης των απορριμάτων που ξεφορτωνόμαστε στον αέρα, το χώμα, το νερό και τη γη. Έτσι, δεν μας απομένει πολύς χρόνος. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό.

Όταν κοιτάμε γύρω μας, βλέπουμε ότι η επανάσταση αυτή παρουσιάζει συγκεκριμένες διαστάσεις. Η πρώτη αφορά δράσεις επιβράδυνσης της ζημιάς, αυτό που πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται ως ακτιβισμό. Η δεύτερη αφορά νέους θεσμούς, όπως η οργανική γεωργία και οι εναλλακτικές θεραπείες. Και τέλος, η τρίτη αφορά μια συνεχόμενη μετατόπιση της συνείδησης.

Αυτή είναι η επανάσταση που λαμβάνει χώρα και δε γνωρίζουμε αν θα πετύχει ή όχι. Και αυτό το πράγμα είναι πολύ σημαντικό να το αντιμετωπίσουμε και να το αναγνωρίσουμε άμεσα. Στη ζωή δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Και δε γνωρίζουμε κατά πόσο τα συστήματα που συντηρούν τη ζωή θα τεθούν εκτός ισορροπίας λόγω των επιθέσεών μας προς αυτά ή αν θα προλάβουμε να θέσουμε σε εφαρμογή θεσμούς που υπηρετούν τη ζωή. Αντιμετωπίζουμε το ίδιο ερώτημα συνεχώς. Κάθε φορά που φυτεύεις σπόρους στο έδαφος, ουδέποτε γνωρίζεις αν η συγκομιδή σου θα επαρκέσει. Και κάθε φορά που γεννάς ένα μωρό, ποτέ δε γνωρίζεις εκ των προτέρων αν θα είναι υγιές. Κι έτσι έχουμε αυτό το μεγάλο προνόμιο να ζούμε μια ιστορική στιγμή, κατά την οποία όλα όσα κάνουμε – το πως σχετιζόμαστε, το πως σκεφτόμαστε, το πως κινούμαστε – έχει τεράστιες επιπτώσεις. Οι ζωές μας ξαφνικά αποκτούν νόημα κι αυτό είναι κάτι το μεγαλειώδες.

Θα ήθελα απλώς να αναφερθώ σε μια κουβέντα που άκουσα πρόσφατα: «Η ουσία μιας περιπέτειας δεν είναι να γνωρίζουμε το αποτέλεσμα. Η ουσία μιας περιπέτειας σε πνεύμα ευθυμίας είναι να μη χρειάζεται να γνωρίζουμε το αποτέλεσμα.» Αυτή είναι η μεγάλη περιπέτεια των καιρών μας και μπορεί να μετασχηματίσει κάθε σκέλος της ζωής μας. Εν τω μεταξύ, οι καρδιές μας ραγίζουν ανά πάσα στιγμή, καθώς παρατηρούμε το μέγεθος των υφιστάμενων απωλειών. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε για να ανασχαιτίσουμε τις απώλειες αυτές. Και μη μπορώντας να τις ανασχαιτίσουμε οι καρδιές μας ραγίζουν, ο νους μας ανοίγει και μαζί του και η καρδιά μας. Υφαίνουμε συνδέσεις για το μέλλον.

John: Πολλοί άνθρωποι, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και τους πολέμους που επακολούθησαν στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, φαίνεται να έχουν βυθιστεί στη θλίψη και το φόβο. Πολλοί άνθρωποι συμφωνούν ότι η καταστροφικότητα και η δυσλειτουργικότητα που χαρακτηρίζουν τον κόσμο μας, αλλά και τις κοινωνικές, οικονομικές και οικολογικές δομές, έχουν αυξηθεί. Δεν γνωρίζουμε αν θα καταφέρουμε να επιβιώσουμε. Αυτό από μόνο του δημιουργεί πολύ φόβο και αγωνία στους ανθρώπους και ενδεχομένως δημιουργείται η ιδέα ότι ίσως να είναι πολύ αργά για ν’ αποκαταστήσουμε την καταστροφή που έχουμε προκαλέσει στη Γη. Τί μπορούμε να κάνουμε με το συναίσθημα αυτό;

Joanna: Συνειδητοποιούμε ότι η ίδια η θλίψη μας για τον κόσμο, ο τρόμος μας γι’ αυτά που θα μπορούσαν να συμβούν στα πλάσματα του μέλλοντος, στα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών τους, η οργή μας για όσα συμβαίνουν – όλα αυτά τα οποία συνοψίζω ως «πόνος για τον κόσμο» – αποτελούν στην πραγματικότητα ένδειξη της αλληλοσύνδεσής μας. Αλλιώς δε θα μας ένοιαζε και τόσο.

Τώρα, η λογική του κυρίαρχου ρεύματος θα μας ενθάρρυνε να ιδιωτεύσουμε εντός της θλίψης αυτής, σκεφτόμενοι πως φταίμε εμείς προσωπικά λόγω της δυσπροσαρμοστικότητάς μας ή ό,τι άλλο. Η θλίψη αυτή όμως, οφείλεται σε μια αίσθηση βαθιού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για ένα μετασχηματισμό που συμβαίνει τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσεις την πηγή της λύπης σου, το βάθος της θλίψης σου – Θεέ μου, τι κάνουμε ο ένας στον άλλο! Κοίτα πως καταργούμε τις νομοθετικές ρυθμίσεις για καθαρό αέρα, προκειμένου να μπορούμε να διοχετεύουμε δηλητήρια στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας εκατοντάδες χιλιάδες περιστατικά βρογχίτιδας.

Το να μπορείς να νιώσεις έστω λίγη θλίψη, είναι καλό νέο διότι δείχνει ότι δεν είσαι  αποκομμένος. Δε βιώνεις μια κατάσταση ηθικού αυτισμού. Νοιάζεσαι. Είσαι σε θέση να υποφέρεις για τον κόσμο αυτό. Κάθε πνευματική παράδοση τιμά την ικανότητα του «να υποφέρει κανείς για κάτι» – αυτή είναι η κυριολεκτική σημασία της συμπόνοιας.

John: Αλλά πως θα γνωρίζουμε πότε είναι η στιγμή να εμβαθύνουμε στον πόνο το δικό μας ή τον πόνο του κόσμου γύρω μας και πότε είναι η στιγμή να τον αφήσουμε πίσω μας και να προχωρήσουμε μπροστά; Νομίζω πως στην κουλτούρα μας, είμαστε ειδικά προγραμματισμένοι ώστε να αποδιώχνουμε μακρυά μας τις επώδυνες εμπειρίες, προσπαθώντας να ζούμε όσο πιο ευχάριστα γίνεται.

Joanna: Το μόνο που χρειάζεται να προσέξεις εδώ, είναι κατά πόσο φοβάσαι τον πόνο. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να μπλέξεις άσχημα. Δε είναι ότι ανά πάσα στιγμή θα έπρεπε να επιδιώκεις να αισθάνεσαι άθλια για τις προοπτικές μας, βυθιζόμενος σε ένα απύθμενο πηγάδι θλίψης. Χρειάζεται όμως να προχωρήσεις. Αναγνωρίζεις τι είναι αυτό που νιώθεις δίχως να το φοβάσαι. Θα έλεγα ότι η αξιοποίηση της αναπνοής, το γεγονός ότι συνεχίζει κανείς να αναπνέει είναι ιδιαίτερα βοηθητικό. Είναι κάτι που διδάσκω πάντα στα βιβλία και τα εργαστήριά μου.

Αυτή είναι η στιγμή να παραμένει κανείς παρών σε όσα συμβαίνουν στον κόσμο μας και είναι κάτι πραγματικά δύσκολο να το καταφέρει κανείς μονάχος. Είμαστε κοινωνικά ζώα και τώρα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλο. Χρειαζόμαστε συντροφικότητα κατά τη διάρκεια της διαδρομής, ώστε να βοηθήσει ο ένας τον άλλο να γνωρίζει πως δεν έχει τρελαθεί.

John: Φαίνεται να βιώνουμε μια κρίση ως προς το ποιά είναι η αλήθεια τώρα. Και αυτή η κρίση συνοδεύεται από την ιδέα του «λοιπόν, ούτως ή άλλως δε γνωρίζω καν αν θα τα καταφέρω». Αναφέρθηκες σ’ αυτήν την κατάσταση νωρίτερα, λέγοντας ότι παρ’ όλο που προσπαθούμε να θέσουμε ένα τέλος στον πόνο, δε γνωρίζουμε εκ των προτέρων πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Επίσης, σκέφτομαι και τον Γκάντι. Ο τίτλος της αυτοβιογραφίας του ήταν «Η Ιστορία των Πειραματισμών μου με την Αλήθεια«. Έβλεπε τη ζωή σαν ένα πειραματισμό, όπου δε γνωρίζεις εκ των προτέρων τι θα συμβεί.

Joanna: Δε χρειάζεται να γνωρίζεις. Δεν είναι πραγματικά βαρετό να συναναστρέφεσαι ανθρώπους που νομίζουν ότι έχουν μια απάντηση για όλα; Εννοώ, υπάρχει τίποτε πιο ανιαρό απ’ αυτό; Είναι η περιέργεια που μας χαρίζει ζωντάνια και κανείς δεν μπορεί να είναι πραγματικά περίεργος αν γνωρίζει τα πάντα.

Έχω ένα φίλο που λέει «τα πράγματα φαίνεται να πηγαίνουν όλο και χειρότερα, όλο και καλύτερα, όλο και πιο γρήγορα». Λοιπόν, όσο τα πράγματα χειροτερεύουν, υπάρχει ο πειρασμός να εξοργίζεται κανείς όσο δεν παίρνει με τους έχοντες εξουσία, οι οποίοι ευθύνονται για τη λήψη των αποφάσεων εκείνων που προκαλούν όλον αυτόν τον πόνο. Ή που εξαγοράζουν τους πολιτικούς. Υπάρχει μια τάση δαιμονοποίησής τους και θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για τις διδαχές του βουδισμού, οι οποίες μου προσφέρουν τρόπους να διακρίνω όσους διαπράττουν τα δεινά αυτά δίχως να τους δαιμονοποιώ.

Τα βάσανά μας δεν οφείλονται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, έναν πολιτικό, ένα διευθύνοντα σύμβουλο ή έναν τρομοκράτη ή οτιδήποτε άλλο! Τα δεινά μας οφείλονται σε σφάλματα του νου. Πρόκειται για την αυταπάτη, την άγνοια, τη λαχτάρα και το μίσος. Το τελευταίο αποτέλεσε πολύ σημαντικό μάθημα με τεράστια απήχηση στη ζωή τη δική μου, αλλά και τη ζωή πολλών συναδέλφων. Ειδικά αν παρατηρήσει κανείς, πως θεσμοθετούνται στους καιρούς μας οι διαφορετικές μορφές της απληστίας, του μίσους και της αυταπάτης. Κι έχουν τέτοια δύναμη. Όμως από μόνα τους δεν έχουν ζωή.

John: Στον ακτιβισμό ή στις προσπάθειες για πολιτικές αλλαγές κυριαρχεί η τάση ν’ απομακρύνει κανείς τους έχοντες εξουσία, έχοντας ως πρόθεση να τους αντικαταστήσει προκειμένου ν’ ασκήσει την εξουσία με καλύτερο τρόπο.

Joanna: Πάμε στοίχημα! Αυτό εννοούμε όταν λέμε πως «ανακατεύει κανείς το σωρό της κοπριάς»! (Γέλια)

John: (Γέλια)

Joanna: Όλα θα πάνε θαυμάσια, αρκεί να μ’ ανεβάσετε κι εμένα εκεί πάνω! Είναι όμως οι ίδιες οι δομές που χρειάζεται ν’ αλλάξουν. Και θέλεις να παρακωλύσεις τις δομές αυτές, τους κανόνες του παιχνιδιού. Τώρα, με βάση τους κανόνες της κοινωνίας της βιομηχανικής ανάπτυξης, αν ο διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας προσπαθήσει να λάβει αποφάσεις με γνώμονα τη βιωσιμότητα των πρώτων υλών, θα απομακρυνθεί από τους μετόχους.

Όπως παρατηρούμε στη Μεγάλη Καμπή, πρόκειται για μια από τις πιο εφευρετικές περιόδους ολόκληρης της ανθρώπινης ιστορίας. Ξεπηδούν τόσες νέες δομές και οπτικές. Και την ίδια στιγμή, παρουσιάζονται τόσο ακραίες υπερβάσεις της ιδιοτέλειας. Άνθρωποι από κάθε επαγγελματικό πεδίο – από ραδιολόγους μέχρι αντιπυρηνικούς ακτιβιστές, από υποστηρικές της αεικαλλιέργειας, απλούς καλλιεργητές μέχρι οικονομολόγους που προωθούν εναλλακτικά νομίσματα – συμμετέχουν σε αυτή τη θαυμάσια περιπέτεια της επανάστασης των καιρών μας.

John: Αναφέρεσαι σε ένα πολύ διαφορετικό είδος επανάστασης από αυτό που κουβέντιαζαν οι άνθρωποι πριν πενήντα χρόνια. Το ίδιο το νόημα της επανάστασης αλλάζει. Και παράλληλα, αλλάζουν οι αντιλήψεις για την εξουσία. Έχεις γράψει, κι αυτό είναι κάτι που πραγματικά εκτιμώ, ότι «η εξουσία δεν αποτελεί συστατικό μιας οντότητας, αλλά της σχέσης ανάμεσα σε διαφορετικές οντότητες.»

Joanna: Αχ, το ‘πιασες! Η επανάσταση των καιρών μας αφορά τόσο το γνωστικό, όσο και το πνευματικό πεδίο. Γι’ αυτό ενθουσιάζομαι τόσο με τη γενική θεωρία των συστημάτων. Η οποία μας αποκαλύπτει, σε ό,τι αφορά τον τρόπο που κατανοούμε διανοητικά το πως δομείται η πραγματικότητα, μια μετατόπιση από την «υλική» θέαση της πραγματικότητας σε μια θέαση διεργασίας. Είναι σα να περνάμε από τα ουσιαστικά στα ρήματα. Το ίδιο συνέβη και στον καιρό του Βούδα. Αυτός ήταν ο λόγος που δεν ήθελε να προσκολλείται κανείς σε οτιδήποτε, είτε διαθέτει εαυτό (atman) είτε όχι, είτε βιώνει έναν εαυτό με πάγια χαρακτηριστικά (permanent self) είτε όχι. Είπε: «Είμαστε μια διεργασία. Ένα κάρμα. Είμαστε κάτι που συμβαίνει.» Κάρμα σημαίνει δράση. Είμαστε δράση. Η εξουσία κάνει την εμφάνισή της όταν δρούμε και όταν σχετιζόμαστε. Πρόκειται για μια λυτρωτική αντίληψη!

John: Θα μπορούσε να υπάρξει η άποψη ότι χρειάζεται να διαλέξει κανείς ανάμεσα στο «είμαι» και «κάνω» ή ανάμεσα στο ενεργοποιούμαι για την κοινωνική αλλαγή και επιδιώκω την πνευματική μου ανάπτυξη ή στο εστιάζω στα δικά μου δεινά έναντι του εστιάζω στα δεινά του κόσμου. Νομίζω ότι παρατηρείται μια ανάλογη διχοτόμηση σε σύγχρονες αντιλήψεις που δίνουν έμφαση στην επιστήμη έναντι της θρησκείας ή στο νου έναντι της ύλης. Πιστεύεις ότι είναι εφικτή η πιθανότητα ενός τρίτου, συνδυαστικού, μη-δυαδικού τρόπου αντίληψης και βιώματος του κόσμου;

Joanna: Λοιπόν, αυτό είναι ένα από τα πράγματα που με ενθουσιάζουν που είμαι ζωντανή αυτή την περίοδο. Η παλιά διχοτόμηση διαλύθηκε. Και ήταν ούτως ή άλλως τόσο βαρετή! (Γέλια) Για χρόνια και χρόνια υπήρχε αυτή η διαφωνία, αν είναι σημαντικότερο καταρχήν να φτάσεις στη φώτιση ή να κάνεις ψυχανάλυση ή να ‘ρθεις στα συγκαλά σου προτού αναλάβεις δράση για οτιδήποτε, πριν πας να σκαρφαλώσεις τα οδοφράγματα. Ή το αντίθετο: «Πρώτα θα πρέπει να έχω σταθεί μπροστά στα οδοφράγματα, πριν αποκτήσω καν το δικαίωμα να εστιάζω στον εαυτό μου. Θα πρέπει να φροντίσω αυτές τις τρομερές αδικίες. Δε δικαιούμαι την παραμικρή ανάπαυση όσο θα υπάρχουν άστεγοι στο δρόμο και μόνο όταν τα καταφέρω θα μου επιτραπεί να κάτσω στο μαξιλάρι του διαλογισμού.»

Νομίζω ότι οι ιδέες αυτές είναι τραγικές και οι πολώσεις αυτού του είδους απέτρεψαν πολλούς ανθρώπους από το να τα καταφέρουν σε οποιαδήποτε από τις δύο κατευθύνσεις. Η Μεγάλη Καμπή με βοήθησε να δω πόσο σημαντικό είναι να καταπιαστεί κανείς και με τα δύο. Και κατά κάποιο τρόπο, υποχρεώνεσαι να καταπιαστείς και με τα δύο ταυτόχρονα. Τουλάχιστον συνειδητοποιείς, ότι το ένα δεν είναι επακόλουθο του άλλου, δεν ξεκινάς με το ένα πρώτα.

Η επανάσταση που ζούμε, παίρνει όλες αυτές τις νόρμες και τις «ανακατεύει» και τις  μπερδεύει με τρόπο που δεν σου επιτρέπει να γνωρίζεις, αν τη στιγμή που θα δράσεις για κάτι, δεν πρόκειται να βρεθείς στα μισά μιας μυστηριώδους, θαυμαστής αφύπνισης, ενώ εσύ το μόνο που επιδίωκες ήταν να συλλέξεις υπογραφές για μια έκκληση. Η αλλαγή είναι πολύ βαθιά και θα επιδράσει σε κάθε τμήμα της ζωής μας. Δεν θα είναι εύκολη, αλλά δε θα ‘ναι και τόσο δύσκολη, αφού μέσα από μας εκδηλώνεται μια διαφορετική μορφή δύναμης.

John: Τόσο ο Mohandas Gandhi όσο και ο Martin Luther King Jr. εναγκαλίστηκαν την κοινωνική αλλαγή και τις πνευματικές πρακτικές. Ο King αναφέρθηκε στο «αναπόφευκτο δίκτυο της αμοιβαιότητας». Στο βουδισμό το ίδιο πράγμα περιγράφεται ως αμοιβαία τυχαιότητα ή αλληλεξάρτηση. Μπορείς να διευκρινίσεις λίγο περισσότερο τί σημαίνει αυτή η άποψη;

Joanna: Αποτελεί πράγματι κάτι ριζοσπαστικά καινούργιο για εμάς. Πρόκειται για μια άποψη που κάποτε μοιραζόντουσαν όλοι οι αυτόχθονες, όλοι οι άνθρωποι – σε προβιομηχανικούς καιρούς, πριν τις αυτοκρατορίες και ίσως πριν και την πατριαρχία – οι οποίοι έβλεπαν τον εαυτό τους ως τμήμα του κόσμου κι αντιστρόφως. [Εμείς και ο κόσμος] αλληλοσυνδεόμαστε με έναν περίπλοκο, ενεργό, οργανικό τρόπο ως ένα σώμα. Είναι σα να αντιλαμβάνεται κανείς ότι αυτός ο κόσμος, που φαίνεται ν’ αποτελείται από ξεχωριστά όντα, στη πραγματικότητα συνδέεται μέσω ενός αοράτου δικτύου σχέσεων. Τις σχέσεις αυτές δεν μπορούμε να τις αντιληφθούμε δια γυμνού οφθαλμού. Και όπως ένα οικοσύστημα δε γίνεται οπτικά αντιληπτό, έτσι συμβαίνει και με μια κοινωνία. Οι διαφορετικές αντιλήψεις που διαμορφώνουν μια κοινωνία δεν είναι ορατές με τα μάτια.

Η αλληλεξάρτηση, μια άποψη που χαρακτηρίζει το βουδισμό και τους συστημικούς στοχαστές, μας προσκαλεί να αντιληφθούμε την ενότητα που χαρακτηρίζει  τον ιστό της ζωής στον οποίο διαβιούμε και να τον τιμήσουμε, να ζήσουμε βάσει των νόμων του – διότι υπάρχουν νόμοι. «Μας κάνουν ό,τι κάνουμε και στους άλλους.» Και δεν πρόκειται για ένα αξίωμα ή ηθικό δίδαγμα των γιαγιάδων. Έτσι λειτουργούν τα πράγματα. Έτσι λειτουργούν τα οικοσυστήματα, σου συμβαίνει αυτό που κάνεις στους άλλους. Δεν είμαστε αμέτοχοι σε όσα συμβαίνουν. Στα εργαστήρια που διοργανώνω, καταλήγουμε στο ερώτημα «τί είναι ένα οικοσύστημα;». Είναι μια διεργασία, ένας χορός. Σαν μια ρουφήχτρα ή μια φλόγα, βρίσκεται σε διαρκή μεταλλαγή. Μία από τις μεταφορές που χρησιμοποιούμε συχνά, είναι ότι λειτουργούμε σαν κύτταρα του νευρικού συστήματος σε ένα ουδέτερο δίκτυο. Κι έτσι, ως ζωντανά οικοσυστήματα και χάρη των σχέσεών μας αλλάζουμε συνεχώς. Υπάρχει μια συνεχόμενη ροή ύλης, ενέργειας και πληροφορίας. Και ανακαλύπτουμε ότι προγραμματίζουμε ο ένας τον άλλο όλη την ώρα. Αυτή είναι η αλήθεια της ζωής, [η ζωή] χαρακτηρίζεται από αμοιβαιότητα.

Από τη στιγμή που το κατανοούμε αυτό, ψυχολογικά επιδρά άμεσα στο τι θεωρούμε ιδιοτέλεια. Η ιδιοτέλειά μου δεν θα μπορούσε να έχει ως όριο το όριο του δέρματός μου. Κάθε φορά που εξολοθρεύουμε κάθε τι ζωντανό σε περιοχές του Αμαζονίου ή μολύνουμε τον Κόλπο του Σαν Φραντσίσκο, πλήττουμε τον ίδιο τον εαυτό μας. Αυτή είναι η ουσία της πνευματικής περιπέτειας των καιρών μας. Αποκτούμε επίγνωση της απεραντοσύνης που χαρακτηρίζει ένα αμοιβαίο ανήκειν, αλλά και μιας απεραντοσύνης του νου στην οποία – μέσω του ανοίγματος αυτού – αποκτούμε πρόσβαση.

John: Για ποιό λόγο πιστεύεις ότι αξίζει να καλλιεργήσουμε μία σχέση «με τον κόσμο ως να ήταν εραστής μας», «να ερωτευτούμε τον κόσμο», όπως αναφέρεις; Πώς το κάνουμε αυτό;

Joanna: Λοιπόν, νομίζω πως καταρχήν είμαστε φτιαγμένοι γι’ αυτό. Νομίζω ότι είμαστε φτιαγμένοι να απολαμβάνουμε τον κόσμο με τις αισθήσεις της όρασης, της όσφρησης και της αφής. Διαθέτουμε μια απίστευτη ικανότητα σύνδεσης του ενός με τον άλλο και τον κόσμο γύρω μας. Και κάθε φορά που δεν το κάνουμε αυτό δυστυχούμε. Είναι δύσκολο να συνδεθείς όταν φοβάσαι. Αυτή είναι η μεγάλη τραγωδία με το φόβο.

Δεν πρέπει να γίνουμε θύματα της τάσης μας να αποφεύγουμε τον πόνο ή της προσδοκίας μας να νιώθουμε θαυμάσια όλη την ώρα ή να πετάμε στα σύννεφα. Δεν είναι ότι θέλω να κυλιόμαστε μεταξύ δεινών και βασάνων, απλώς αντιλαμβάνομαι ότι η ουσία της θλίψης μας είναι μια ένδειξη αγάπης. Πρόκειται για την άλλη πλευρά του νομίσματος. Ο πόνος μας και η αγάπη μας για τον κόσμο, όπως κι ο σεβασμός μας για τη ζωή, αλλά και η θλίψη μας για όσα συμβαίνουν, συνυπάρχουν.

Πώς θα μπορούσαμε να τα παρατήσουμε; Ποιοί είμαστε εμείς που θα πούμε ότι είναι πια αργά; Ποιοί είμαστε εμείς, οι πεπερασμένοι κι αποθαρρυμένοι, με την κατσούφικη διάθεσή μας και μια καρδιά που αιμορραγεί; Δεν έχετε παρά ν’ ακούσετε τις ειδήσεις της ημέρας. Ω Θεέ μου! Συμβαίνει όμως κάτι μεγαλύτερο που υπηρετεί τη ζωή κι αν ελευθερώσουμε τον εαυτό μας από την ανάγκη του για ορατά αποτελέσματα των δράσεών μας, αν απλώς λάβουμε μέρος στο χορό με όσο καλύτερο τρόπο μπορούμε, με περιέργεια και χαρά για την ευκαιρία που μας δόθηκε — ε τότε, λοιπόν, αυτό για εμένα θα είναι αρκετό.

Πηγή: http://ascentmagazine.com